افسردگی در زنان؛ انواع، علل، علائم و درمان
طبق نتایج پژوهش‌های علمی زنان، دو برابر بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند. افسردگی در زنان ممکن است به علت هورمون‌های تولید مثل و قاعدگی یا واکنش‌های متفاوت بدن آنها به استرس باشد. گاهی هم ریشه این تفاوت آماری به فشارهای اجتماعی برمی‌گردد که منحصر به تجارب زندگی زنان است. یک خانم در طول عمرش نقش‌های زیادی ایفا می‌کند. دختر، خواهر، مادر، همسر، دوست، شفادهنده، کارمند، پرستار و… البته این لیست همچنان ادامه دارد. پیچیدگی موجود در این نقش‌ها فراز و نشیب‌های گوناگونی در زندگی یک زن بوجود می‌آورد.
این فراز و فرودها به راحتی در روان زنان حل نمی‌شود و در نتیجه به صورت علائم افسردگی بروز می‌کند. در این مقاله قصد داریم درباره موضوع افسردگی در خانم ها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
افسردگی چیست؟
افسردگی بالینی یک اختلال خلقی جدی و شایع است. این اختلال باعث ایجاد و تداوم احساساتی چون: غم و اندوه، ناامیدی، درماندگی و بی‌ارزشی می‌شود. افسردگی می‌تواند در یک طیف از خفیف تا شدید پیش برود. علائم افسردگی خفیف تا متوسط می‌تواند شامل: بی‌تفاوتی، کم اشتهایی، اختلال در خواب، اعتمادبه‌نفس پایین و خستگی باشد. همۀ این علائم در نوع شدید افسردگی، با شدت بیشتری در فرد بروز می‌کند. افسردگی در خانم ها علائم زیادی دارد که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
علائم افسردگی در زنان
علائم افسردگی در زنان معمولا به شکل زیر دیده می‌شود:
- حالت غمگین، مضطرب و تداوم در داشتن احساس تهی بودن
- از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت‌های عادی از جمله رابطه جنسی
- بی‌قراری و بی‌تابی همراه با گریه بیش از حد
- احساس گناه، بی‌ارزشی، درماندگی، ناامیدی و بدبینی
- اختلال در خواب، صبح زود بیدار شدن
- کم/زیاد شدن اشتها، افزایش/کاهش وزن
- سطح پایین انرژی، خستگی و احساس کند بودن در انجام فعالیت‌ها
- افکار مرگ و خودکشی، مشکل در تمرکز و به خاطر سپردن یا تصمیم‌گیری کردن
- علائم فیزیکی مداوم بدون واکنش مثبت به درمان، سردرد، اختلالات گوارشی و درد مزمن
آیا 5 مورد یا بیشتر این علائم را در خود یا زنان اطرافتان مشاهده می‌کنید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است؛ آنرا دست‌کم نگیرید و حتما در اسرع وقت از یک روانشناس کمک بگیرید. چنانچه برای گرفتن خدمات حضوری مشکل دارید؛ به کمک اپلیکیشن‌های مشاوره و روانشناسی در پلتفرم زینسی می‌توانید با بهترین روانشناسان و روانپزشکان ایرانی، در هر جای جهان ارتباط بگیرید. در اصل این نرم‌افزارها به شما کمک می‌کند تا روانشناس مناسب خود را بیابید. سپس در هر مکان که احساس امنیت بیشتری دارید با او صحبت کنید.
انواع افسردگی در زنان
زنان معمولا در برهه‌های مختلف از زندگی‌شان مخصوصا هنگام پذیرش نقش‌های جدید مانند مادرشدن، دوره‌هایی از افسردگی را تجربه می‌کنند. انواع افسردگی در زنان به شرح زیر است:
افسردگی شدید
افسردگی شدید در زنان به شکل‌های زیر بروز می‌کند.
- از دست دادن احساس لذت نسبت به فعالیت‌های سابقش
- از دست دادن توان برای انجام دادن کار، خواب و غذا خوردن
- تاثیرات منفی بر روابط بین‌فردی و اجتماعی
- پایین آمدن عزت نفس
معمولا طول دوره این نوع از افسردگی در زنان طولانی است.
افسردگی پس از زایمان
این نوع شکل خاصی از افسردگی است که معمولا پس از تولد نوزاد در زنان بروز می‌کند. اما معمولا علائم آن در ماه‌های بعد از تولد شروع می‌شود. برخی از بانوان در طول بارداری و قبل از زایمان هم این اختلال را تجربه می‌کنند.
اختلال افسردگی مداوم
سومین نوع از اختلال افسردگی در زنان، نوع خفیفی از این بیماری خلقی است. خلق افسرده گاه تا دو سال با فرد می‌ماند. نوع شدید افسردگی می‌تواند در اختلال افسردگی مداوم بروز داشته باشد.
اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی
افسردگی با چرخه قاعدگی مرتبط است. در این اختلال نوسانات شدید خلق‌وخو، اضطراب و افکار منفی در هفته قبل از شروع دوره قاعدگی ظاهر می‌شود. PMS معمولا با شروع پریود از بین می‌رود. در ادامه به برخی از زیرگروه‌های این 4 دسته افسردگی می‌پردازیم.
افسردگی در زنان خانه دار
افسردگی در زنان خانه دار معمولا بعد از ازدواج و بچه‌دار شدن بروز می‌کند. این زنان همان مادران تمام وقت هستند. آنها معمولا آنقدر درگیر رسیدگی به امور منزل و مراقبت از فرزندان‌شان هستند که خود را فراموش می‌کنند. این بانوان حسرت یک ساعت زمان اختصاصی برای خود را دارند اما نمی‌توانند خواسته‌شان را ابراز کنند.
با گذشت زمان زنان خانه‌دار نشاط خود را از دست می‌دهند و روزبه‌روز افسرده‌تر، خسته‌تر و پژمرده‌تر می‌شوند. افسردگی در زنان خانه دار از این جنبه دردناک‌تر است که جامعه به آنها حق بیان احساساتشان را نمی‌دهد. استرس و اضطراب در این افراد به مرور جای خود را به افسردگی شدید می‌دهد.
راه هایی برای مقابله با افسردگی در زنان خانه دار
انجام کارهای زیر می‌تواند به مرور حس و حال بهتری به زنان خانه دار بدهد:
- زمان‌هایی را به خود اختصاص دهید. انجام فیشال، یک فنجان قهوه، آرایش و رنگ مو، کتاب خواندن، شرکت در یک دوره آموزشی و… می‌تواند حال شما را بهتر کند.
- یک دایره امن برای روابط اجتماعی در اطراف خود بسازید. افراد این دایره را کسانی قرار دهید که وقتی حرف‌هایتان را می‌شنوند، شما را قضاوت نکنند. همچنین به شما حس ناکافی بودن ندهند.
افسردگی در زنان مجرد
بروز افسردگی در زنان مجرد به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه‌ای که فرد در آن رشد یافته بستگی دارد. هیچ مطالعه علمی تجرد را در بروز افسردگی تاثیرگذار نمی‌داند. در جوامع سنتی مثل جامعه ایران همچنان هدف و موفقیت در زندگی را به ازدواج و تشکیل زندگی ربط می‌دهند. در این شرایط فرهنگی، اگر دختری به هر دلیلی ازدواج نکند از دید جامعه شکست خورده به حساب می‌آید. این نوع نگاه است که افسردگی در زنان مجرد را ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد با تغییر دیدگاه مذکور می‌توان با این افسردگی مقابله کرد.
افسردگی در زنان سالمند
یکی از دلایل افسردگی در زنان سالمند تجربه سال‌های یائسگی و تغییر هورمون‌ها در اثر تجربه این تغییرات است. به زنان سالمند توصیه می‌شود برای مقابله با افسردگی در سالمندی ورزش کنند. همچنین، با دوستان‌شان رفت‌وآمد داشته باشند و به سفر بروند.
تفاوت افسردگی در زنان و مردان
زنان و مردان افسردگی را به شکل‌های متفاوتی تجربه می‌کنند:
- زنان در هنگام افسردگی احساس ترس و اضطراب می‌کنند اما مردان بدگمان می‌شوند.
- زنان در افسردگی خود را مقصر می‌دانند و مردان دیگران را شماتت می‌کنند.
- زنان در افسردگی دچار احساس غم، بی‌ارزشی و بی تفاوتی می‌شوند. مردان احساساتشان زود تحریک می‌شوند و به عصبانیت می‌انجامد.
- زنان در افسردگی از درگیر شدن با بقیه اجتناب می‌کنند و معمولا مردان بیشتر به درگیری تمایل پیدا می‌کنند.
- زنان برای خوددرمانی در افسردگی به غذا و دوستان‌شان پناه می‌برند. در حالیکه مردان به الکل، تلویزیون، رابطه جنسی و ورزش تمایل پیدا می‌کنند.
- زنان در افسردگی بی‌حالی و عصبی بودن را تجربه می‌کنند و مردان آشفته و بی‌قرار می‌شوند.
- زنان در مورد احساسات خود مانند شک و ناامیدی صحبت می‌کنند. درحالیکه مردان حرف زدن در این مورد را نشانه ضعف می‌دانند.
راه های درمان افسردگی در زنان
اگر متوجه علائم افسردگی در خود شدید، برای پیگیری وضعیت‌تان در اولین فرصت به پزشک سلامت روان یا مشاور مراجعه کنید. پزشک معمولا از شما یک سری سوال می‌پرسد و در نهایت برایتان آزمایش می‌نویسد. نتیجه این آزمایش‌ها برای او علت حالت‌های افسردگی‌تان را روشن می‌کند.
پس از انجام این مراحل اگر نیاز به تشخیص رسمی بیماری داشتید شما را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهد. رایج‌ترین راه های درمان افسردگی در زنان دارو و روان‌درمانی است. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما آن را با پزشک خود مطرح کنید. برخی از داروهای افسردگی بر رشد جنین تاثیرات منفی می‌گذارد.
داروهای ضد افسردگی در زنان
اگر قصد شروع داروهای ضد افسردگی را دارید، حتما علائم خود را تحت نظر داشته باشید. برخی از این داروها عوارض جانبی دارد. این عوارض را یادداشت کنید. برخی از افراد بعد از شروع داروی افسردگی حال بدتری را تجربه می‌کنند. افکار خودکشی، اقدام به خودکشی و تحریک‌پذیری در بعضی از زنان با مصرف داروهای افسردگی در ارتباط است. بدون تجویز پزشک دارویی را اضافه یا حذف نکنید. سایر عوارض جانبی این داروها به شرح زیر است:
- حالت تهوع
- سردرد
- اختلالات خواب
- تحریک‌پذیری
- مشکلات جنسی
این عوارض به مرور زمان کمتر می‌شود.
روان‌درمانی
یکی دیگر از توصیه‌های درمانی برای افسردگی در زنان استفاده از درمان شناختی رفتاری یا CBT است. CBT به عنوان رایج‌ترین اشکال گفتار درمانی یا روان‌درمانی شناخته می‌شود. این روش درمانی بر آموزش روشهای جدید تفکر و مکانیسم‌های مدیریت بر احساسات افسردگی تمرکز دارد. افزون‌بر آن CBT به زنان کمک می‌کند تا بتوانند پیچیدگی روابط دشوار را درک کنند. همچنین چگونگی تغییر عادات را به آنها آموزش دهند تا از این تغییرات در جهت بهبود وضعیت افسردگی خود استفاده نمایند. گروه درمانی و خانواده درمانی از دیگر راه های درمان افسردگی در زنان است.
آنچه از مقاله افسردگی در زنان آموختیم:
زنان بیش از مردان در معرض انواع افسردگی هستند. افسردگی در زنان معمولا ریشه در هورمون‌ها، ویژگی‌های بیولوژیکی، شرایط و نقش‌های اجتماعی آنها دارد. با اینکه بیش از 80 درصد از بانوان با دارو و روان‌درمانی معالجه می‌شوند اما تعداد کمی از آنها به دنبال درمان می‌روند. در این مقاله از بلاگ زینسی به بررسی علائم افسردگی در زنان پرداختیم. اگر درباره آن پرسشی دارید برای ما کامنت بگذارید. چنانچه تجربه استفاده از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای روانشناسی و مشاوره را دارید، مشتاق شنیدن نظرات شما هستیم.
سوالات متداول:
علت افسردگی در زنان چیست؟
زنان معمولا به چه افسردگی‌هایی دچار می‌شوند؟
راه های درمان افسردگی در زنان چیست؟
منابع:
برای درمان افسردگی در زنان بدون مشورت پزشک میتونیم داروهای ضد استرس معمولی رو استفاده کنیم؟
افسردگی در زنان رایج تره؟ یعنی آمار بیشتر از مردان هست؟؟
سلام دوست عزیز
افسردگی انواع و دلایل خاص خود را دارد. امکان تعمیم دادن به راختی نیست. چه نوع افسردگی تحت چه شرایطی با چه پیش زمنیه هایی سوالات مهمتری هستند
سلام دوست عزیز
هیچ وقت بدون مشورت پزشک دارویی مصرف نکنید
متاسفانه افسردگی در زنان زیاد شده و باید فکری برای اون بکنیم … به نظرم مراجعه به روانشناس بهترین روشه.
فکر میکنم هممون نشونه ای از افسردگی رو داریم 🙁 افسردگی در زنان فکر میکنم شایع تر از مردان باشه مخصوصا افسردگی پس از زایمان.
سلام دوست عزیز
توصیه میکنیم حتما با یک متخصص ارتباط برقرار کنید
تا اونجایی که شنیدم افسردگی در زنان دو برابر افسردگی در مردان هست.
در جامعه مرد سالار و زن ستیز، طبیعیه که افسردگی در زنان بیشتر باشه
افسردگی زنان بعد از ازدواج زیادتره چون مسئولیت بیشتره به خودشون نمیتونن برسن.
افسردگی در زنان خیلی رایجه مخصوصا وقتی خونه دار باشه انگیزه ش کمتر میشه
افسردگی در زنان ممکنه تو هر سنی خودشو نشون بده یا چند سال مخفی بمونه بعدش بروز پیدا کنه
افسردگی در زنان بیش از حد شده …. کاش راهی بود برای کمتر شدنش
افسردگی در زنان خیلی بده … فکر کن تازه بچه ت به دنیا اومده به جای اینکه خوشحال باشی از زمین و زمان بدت میاد … سرم اومده میدونم خیلی بده
در پاسخ به ساناز
چقدر تجربه ناخوشایندی داشتین … امیدوارم الان رفع شده باشه ساناز عزیز. متاسفانه افسردگی در زنان پس از زایمان شایع هست.
افسردگی در زنان رایجه. خدا به دادمون برسه رفته رفته بیشتر میشه.
در پاسخ به سهراب
بله سهراب عزیز متاسفانه افسردگی در زنان مدام افزایش پیدا میکنه. البته آقایون و بچه ها هم احتمال افسردگی شون بالا رفته. باید در جامعه روشهای پیشگیری از افسردگی رایج بشه.
افسردگی در زنان خیلی زیاده مخصوصا تو خانم های خانه دار. به نظرم همسرشون نقش مهمی داره
در پاسخ به مینا
بله مینای عزیز سبک زندگی، زندگی زناشویی و … افسردگی در زنان رو تشدید و یا کاهش میده. امیدواریم همیشه رو به کاهش باشه ارقام افسردگی.
وای … وای همه علائم افسردگی در زنان رو دارم افسردگی کافی نبود استرس هم گرفتم :))
در پاسخ به فتانه آقایی
فتانه عزیز نیازی به استرس نیست، کافیه فقط به یه روانشناس مراجعه کنین تا حالتون خیلی بهتر بشه.