روانشناسی و 20 کاربرد اساسی + نرم افزار روانشناسی و مشاوره
من کیستم؟ چه توانمندی‌هایی دارم؟ چگونه می‌توانم به آرامش و موفقیت برسم؟ روانشناسی، علم مطالعه رفتار، روان (ذهن) و فرایندهای ذهنی است. این علم به شما کمک می‌کند تا تجربه بهتری از زندگی داشته باشید. علم روانشناسی شاخه‌های گوناگونی دارد. اگر پرسش‌های بالا ذهن‌تان را درگیر کرده است؛ برای پاسخ باید به سراغ شاخه روانشناسی شخصیت بروید. این شاخه راهکارهای زیادی برای شخصیت شناسی دارد که به کمک آنها می‌توانید خود را بهتر بشناسید. در این مقاله قصد داریم درباره علم روانشناسی و نقش آن در زندگی صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
روانشناسی چیست؟
گفتیم که روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی است. این علم تاثیرات عوامل زیست‌شناختی، محیطی و فشارهای اجتماعی بر افکار، احساسات و نحوه عملکرد افراد را بررسی می‌کند. روانشناسان در این علم برای پژوهش درباره پرسش‌ها، یافتن پاسخ و نتیجه‌گیری از آنها بر روش‌های علمی تکیه می‌کنند. آنها برای مطالعه بر روان، فرایندهای ذهنی و رفتار انسان‌ها از تکنیک‌های علمی گوناگونی بهره می‌گیرند. مشاهدات طبیعی، آزمایش‌ها، مطالعات موردی، پرشسنامه و مدل‌سازی رایانه‌ای از جمله این تکنیک‌ها هستند.
علم روانشناسی به شما چه کمکی می‌کند؟
آرامش و کسب موفقیت، تجربه احساس شادی، خوشبختی و رضایت از زندگی، کسب ثروت مالی و… آرزوی هر انسانی است. علم روانشناسی راه‌های رسیدن به این آرزوها را برای انسان هموار می‌کند. مثلا شخصی که به دنبال کسب موفقیت در شغل خود است می‌تواند از روانشناسی شخصیت کمک بگیرد. این علم با نتایجی که از تست شخصیت شناسی شغلی بدست می‌آید به فرد کمک می‌کند تا شغل مناسب‌تری را انتخاب کند. بدون شخصیت شناسی ممکن است فرد بیشتر سالهای عمرش را در شغلی بگذراند که نتواند در آن موفقیتی بدست آورد.
اهداف روانشناسی
روانشناسان و روانپزشکان با استفاده از علم روانشناسی به دنبال توصیف، توضیح، پیش‌بینی و تغییر رفتار در انسان هستند. این اهداف در جهت شناخت روان انسان و معالجه افراد دارای اختلال روانی است. شناخت عمیق روان با همراهی متخصص به شما کمک می‌کند تا نسبت به شکل‌گیری افکار، احساسات، اعمال و رفتارتان بینش کاملی پیدا کنید. این بینش که با شخصیت شناسی همراه است در نهایت به درک بهتر از خود و اطرافیان‌تان می‌انجامد. درک عمیق از خود و اطرافیان، مهارت‌های ارتباطی شما را افزایش میدهد. همچنین به یادگیری زبان بدن منجر می‌شود و افزایش اعتماد به نفس را در پی دارد.
آیا به دنبال یک روانشناس خوب هستید؟ آیا در شهرتان به روانشناس خوب دسترسی ندارید؟ اپلیکیشن‌های مشاوره و روانشناسی در پلتفرم زینسی به شما کمک می‌کند تا با بهترین روانشناسان و مشاوران ایرانی، در هر جای جهان ارتباط بگیرید.
کاربردهای علم روانشناسی
بارزترین کاربرد این علم در زمینه سلامت و بهداشت روان است. متخصصان این علم با تئوری‌ها و قوانین، یافته‌های بالینی و تحقیقات به مراجعین کمک می‌کنند تا بر روان خود مدیریت بهتری داشته باشند. کاربردهای علم روانشناسی به شرح زیر است:
- پژوهش و کشف درباره انسان، منشاء افکار، احساس و رفتارهای او
- درمان اختلالات روانی
- افزایش بازدهی فرد
- سلامت و رفاه شخصی
- ایجاد انگیزه بیشتر در فرد
- بهبود مهارت‌های مدیریتی
- بهبود ارتباطات فردی
- کمک به بهبود زندگی انسان
- درک بهتر سایر افراد
- ارائه راهکارهای مناسب برای رشد و پرورش از کودکی تا سالمندی
- تدوین برنامه‌های آموزشی
- ارگونومی: علم تلفیق کار و شرایط کار با ویژگی‌ها و نیازهای انسان
- افزایش امید به زندگی در سطح جهانی
- طراحی برنامه‌های اجتماعی
- پژوهش‌های روانشناسی
- اطلاع‌رسانی در مورد سیاست‌های عمومی
- بهبود بهره‌وری و سودمندی
تفاوت روانشناسی و روانپزشکی
برخی از افراد، روانشناسی و روانپزشکی را یکی می‌دانند در حالیکه اینگونه نیست. متخصصان در علم روانشناسی به چند دسته تقسیم می‌شوند که روانشناس، روانپزشک و مشاور از این دست هستند. حوزه فعالیت روانشناس و روانپزشک در کنار تمام اشتراکاتی که دارد، با هم متفاوت است.
تفاوت روانشناس و روانپزشک
روانشناس شخصی است که تحصیلات آکادمیک خود را در رشته روانشناسی شروع می‌کند. او بعد از آموزش بالینی و عمومی در مقاطع بالاتر در یک شاخه از علم روانشناسی متخصص می‌شود. روانشناسان مسائل افراد را به کمک بررسی عوامل روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی بررسی می‌کنند. روان‌درمانی یکی از تخصص‌های اصلی روانشناسان است که در آن به کمک صحبت کردن روند درمان طی می‌شود. روانپزشک شخصی است که 7 سال تحصیلات پزشکی عمومی را گذرانده و برای تخصص گرایش روانپزشکی را انتخاب کرده است. روانپزشکان به دلیل تخصصی که در زمینه بیولوژی دارند می‌توانند برای مراجعان خود دارو تجویز کنند. اشخاصی که از اختلالات شدید روانی رنج می‌برند به آنها مراجعه می‌کنند و درمان دارویی می‌گیرند.
مکاتب روانشناسی
نوع نگاه دانشمندان علم روانشناسی به پدیده ذهن و فرایندهای ذهنی مکاتب مختلفی را در این علم بوجود آورده است. در ادامه مهم‌ترین مکاتب فکری علم روانشناسی را معرفی میکنیم.
ساختارگرایی
این مکتب با نام افرادی چون ونت و تیچنر شناخته می‌شود. متخصصان مکتب مذکور در بررسی‌های خود بر ساختار ذهن متمرکز هستند. یکی از تکنیک‌های معروف این مکتب درون‌نگری است. پرسش اصلی مکتب ساختارگرایی این است که: وقتی ما درگیر فعالیت ذهنی هستیم چه اتفاقی می‌افتد؟
کارکردگرایی
چهره مشهور این مکتب ویلیام جیمز است. متخصصان این مکتب عملکرد ذهن را مورد بررسی قرار می‌دهند. پرسش اصلی مکتب کارکردگرایی این است که: ذهن چگونه عمل می‌کند و عناصر ذهن چگونه با هم کار می‌کنند. – چگونه با هم سازگار می‌شوند-
روانکاوی
فروید به عنوان برجسته‌ترین چهره مکتب روانکاوی شناخته می‌شود. او معتقد بود بسیاری از عواملی که بر افکار و اعمال ما تاثیر دارند، خارج از دایره آگاهی ما است. ازاین‌روی مفاهیمی چون ضمیر ناخودآگاه و تاثیر آن بر ذهن و فرایندهای ذهنی را مطرح کرد.
رفتارگرایی
واتسون و اسکینر معروف‌ترین چهره این مکتب است. آنها معتقد بودند ذهن و فرایندهای ذهنی را نمی‌توان به روش علمی مورد آزمایش قرار داد. ازاین‌روی در بررسی‌های خود بر تجزیه و تحلیل رفتار افراد متمرکز شدند. نظریه محرک – پاسخ در این مکتب مطرح شد.
روانشناسی گشتالت
مکتب گشتالت در آلمان شکل گرفت. مارک ورتهایمر، وولفگانگ کهلر و کورت کافکا برجسته‌ترین روانشناسان این مکتب هستند. گشتالت به معنای کل است. مجموعه‌ای از اجزاء کل را بوجود می‌آورند. در این مکتب، کل بزرگتر از مجموعه اجزا در نظر گرفته می‌شود. ازاین‌روی روانشناسان مکتب گشتالت معتقدند که تجربه‌های انسانی را باید به عنوان یک «کل» مورد بررسی قرار داد. آنها بر فرایندهایی مانند شناخت، ادراک، حل مسئله و تفکر مطالعه می‌کردند.
روانشناسی انسانی
کارل راجرز معروف‌ترین چهره این مکتب است. او معتقد بود در مکاتب روانکاوی و رفتارگرایی بهرحال یک نیروی جبری – ضمیرناخودآگاه و محیط- رفتار انسان را کنترل می‌کند. ازاین‌روی نمی‌توانست آنها را بپذیرد. راجرز به آزادی کامل انسان در انتخاب و بروز رفتار معتقد بود. متخصصان این مکتب در روند درمان به افراد کمک می‌کنند تا پتانسیل‌های خود را بشناسند و در آن جهت به خودشکوفایی برسند. مفاهیم زیر در این مکتب زیاد تکرار می‌شود:
- اراده آزاد
- رشد و کمال
- خودآگاهی
- خودشکوفایی
- خلاقیت
- رفتار اخلاقی
- توانمندی‌های بالقوه و بالفعل انسانی
رویکردهای علم روانشناسی
علم روانشناسی چندین رویکرد دارد. مثلا در موضوع: بررسی علل گرایش نوجوانان به مواد مخدر، هر پژوهشگر با یک رویکرد به دنبال پاسخ می‌گردد. یکی با رویکرد بیولوژیکی-زیست‌شناختی- و دیگری با دید رفتاری به این موضوع می‌پردازند. برخی دیگر از منظر تکاملی، عده‌ای با نگاه شناختی، عده‌ای هم به دید انسان‌گرایانه موضوع را موشکافی می‌کنند. در روانشناسی مدرن دو رویکرد بین فرهنگی و روان‌پویایی –روان پویشی- هم در مطالعات استفاده می‌شود.
شاخه‌های اصلی علم روانشناسی
روانشناسی شاخه‌های گوناگونی دارد. انجمن روانشناسان آمریکا American Psychological Association که به APA هم مشهور است بیش از 50 شاخه برای روانشناسی ارائه میدهد. هر روانشناس در یکی از این شاخه‌ها متخصص می‌شوند. محبوب‌ترین شاخه‌های این علم به شرح زیر است:
- روانشناسی شخصیت
- روانشناسی کودک
- روانشناسی بالینی
در ادامه قصد داریم جزییات این سه شاخه محبوب روانشناسی را بیان کنیم.
روانشناسی شخصیت
روانشناسی شخصیت، یکی از محبوب‌ترین شاخه‌های روانشناسی است. شخصیت و تنوع آن در افراد، مهم‌ترین موضوعاتی هستند که در این گرایش بررسی می‌شوند. شخصیت از واژه لاتین Persona یا نقاب گرفته شده است. شخصیت را مجموعه‌ای پویا و سازمان‌یافته از ویژگی‌های فردی می‌دانند. این ویژگی‌ها به طور منحصربه‌فردی بر محیط، شناخت، عواطف، انگیزه‌ها و رفتارهای فرد در موقعیت‌های مختلف تاثیر می‌گذارد.
شخصیت شناسی
گفتیم که، شخصیت به تفاوت‌های فردی در الگوهای تفکر، احساس و رفتار اشاره دارد. پس شخصیت شناسی بر درک تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های شخصیتی تمرکز دارد. شخصیت افراد را می‌توان به کمک تست های شخصیت شناسی شناسایی کرد. یکی از مهم‌ترین تست‌های این حوزه تست شخصیت شناسی شغلی است.
تست شخصیت شناسی شغلی
تست شخصیت شناسی شغلی به افراد کمک می‌کند تا تمایلات شخصی خود را بهتر بشناسند. ازاین‌روی می‌توانند پیش‌بینی بهتری از عملکرد خود در یک شغل خاص داشته باشند. قاعدتا عملکرد بهتر موفقیت بیشتر را برای افراد به ارمغان می‌آورد. مهم‌ترین تست شخصیت شناسی شغلی به قرار زیر است:
- تست هوش هیجانی EQ Bar-On
- تست مایرز-بریگز MBTI
- تست رغبت‌سنجی هالند HOLLAND
- تست رفتارشناسی دیسک DISC
- تست پنج عاملی نئو NEO
روانشناسی رنگ ها
روانشناسی رنگ ها به نحوه پیوند رنگ‌ها و احساسات و چگونگی تاثیر رنگ بر رفتار انسان می‌پردازد. هر چند تعداد مطالعات علمی دقیق در این زمینه کم است اما شواهد زیادی درباره اثرات روانی رنگ وجود دارد. کارل گوستاو یونگ، روانپزشک مشهور و از طرفداران هنر درمانی است. او مراجعین خود را تشویق می‌کرد تا با استفاده از رنگ‌ها بخش‌های عمیق روان‌شان را توصیف کنند. این روانپزشک معتقد بود انتخاب رنگ توسط فرد معنای عمیق‌تری از ویژگی‌های شخصیتی‌اش را منعکس می‌کند. لازم به ذکر است که نتایج مطالعات روانشناسی در این گرایش، خیلی به مسائل و تفاوت‌های فرهنگی و ترجیحات شخصی وابسته است.
روانشناسی درباره رنگ‌ها چه می‌گوید؟
گفتیم که روانشناسی رنگ ها تاثیرات رنگ بر شخصیت را نشان میدهد. رنگ یک ابزار ارتباطی قدرتمند است که می‌تواند نقش سیگنال را در فعال کردن یک عمل انجام دهد. همچنین می‌تواند بر واکنش‌های فیزیولوژیکی و خلق‌وخو تاثیر داشته باشد. برخی مطالعات افزایش فشار خون و متابولیسم، گاهی هم خستگی چشم را به رنگ‌ها ربط می‌دهند.
ارتباط بین رنگ‌ها و شخصیت
تُن‌های مختلف رنگ می‌تواند انواعی از واکنش‌های احساسی را در فرد ایجاد کند. در روانشناسی رنگ ها چهار تیپ شخصیتی اصلی شناسایی می‌شود. هر کدام از این تیپ‌ها دارای رنگ خاصی هستند که ویژگی‌ها شخصیتی آن تیپ را منعکس می‌کند. رنگ‌ها نه فقط بر احساسات بلکه بر ادراک و شخصیت ما تاثیر دارند. مطالعات اخیر ارتباط بین رنگ با شخصیت، اخلاق کاری و سطوح انگیزه فرد را تایید می‌کند. در ادامه به بیان مفهوم رنگ‌های اصلی در روانشناسی رنگ ها می‌پردازیم.
قرمز غالب
رنگ‌های قرمز و گرم بطور کلی طیفی از احساسات را ایجاد می‌کنند. این طیف از احساس عشق تا پرخاشگری را در برمی‌گیرد. قرمز معمولا به عنوان رنگ عشق شناخته می‌شود. این رنگ احساسات قوی در مردم برمی‌انگیزاند.
آبی برنامه‌ریز
آبی معمولا به عنوان نماد متانت و آرامش شناخته می‌شود. این رنگ در روانشناسی رنگ ها همچنین می‌توان نشانی از غم، اندوه و بی‌تفاوتی باشد. کسانی که دارای نقاط قوت شخصیت رنگ آبی هستند معمولا افرادی مشتاق، دلسوز، ارتباطی، ایده‌آل‌گرا، صمیمی و تخیلی هستند.
زرد کاریزماتیک
زردها کاریزماتیک، بازیگوش هستند و بسیار مشتاقانه زندگی می‌کنند. آنها پرانرژی، مثبت و خوش‌بین هستند. این گروه نقاط قوت افراد را می‌بینند و همین ویژگی شخصیتی و جذابیتی که دارند باعث می‌شود تا دیگران گردشان جمع شوند. زردها عاشق تجارب جدید و ملاقات با افراد جدید هستند.
سبز پایدار
سبزها افرادی عملگرا و عاشق طبیعت هستند. این افراد یا شخصیت متعادلی دارند یا در تکاپوی به تعادل رسیدن هستند. سبزها گاهی اوقات در مسیر جستجوی این تعادل به شخصیتی ناآرام و مضطرب تبدیل می‌شوند.
روانشناسی کودک
تربیت صحیح کودک و تلاش برای آماده کردن او برای ورود به اجتماع مهم‌ترین دغدغه هر والدی است. روانشناسی کودک به والدین کمک می‌کند تا نسبت به مراحل رشد، خصوصیات آن و رفتارهای فرزندشان در هر سن آگاهی کسب کنند. این گرایش تمام مسائل تربیتی و تشخیصی کودک را در بر می‌گیرد:
- بررسی ابعاد رشدی در کودک
- بررسی و بیان نیازهای رشد کودک در هر مرحله
- بررسی و مطالعه شیوه فرزندپروری
- پیشگیری و مداخله در درمان مشکلات روانی و رفتاری
- ایجاد اعتماد‌به‌نفس در کودک
- ایجاد خلاقیت
همه از مواردی هستند که در روانشناسی کودک به آن پرداخته می‌شود.
روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی، یکی از اصلی‌ترین گرایش‌های علم روانشناسی است. متخصصین این شاخه با کمک اصول روانشناختی به تشخیص و درمان افراد می‌پردازند. مشکلات عاطفی و رفتاری از جمله مسائلی هستند که در گرایش بالینی درمان می‌شوند. حوزه فعالیت این روانشناسان به شرح زیر است:
- بیماری‌های روانی
- بزهکاری نوجوانان
- رفتار جرم‌آفرین
- اعتیاد دارویی
- عقب‌ماندگی ذهنی
- کشمکش‌های زناشویی و خانوادگی
- سایر مشکلات خفیف مربوط به سازگاری
روانشناسی بالینی چه نقش‌هایی دارد؟
روانشناسی بالینی نقش‌های شش‌گانه زیر را به عهده دارد:
- ارزیابی و تشخیص
- مداخله و درمان
- مشاوره
- آموزش
- نظارت بر کار روان‌درمانگرها
- پژوهش و مدیریت
آنچه در مقاله روانشناسی و نقش آن در زندگی افراد آموختیم:
محققان، یکی از مهم‌ترین عوامل در تجربه زندگی بهتر را رسیدن به آرامش روان می‌دانند. روانشناسی علم مطالعه روان و رفتار است. روانشناسان به طور فعال در مطالعه و درک فرایندهای ذهنی، عملکردهای مغز و رفتار مشارکت دارند. ازاین‌روی برای رسیدن به آرامش روان و بالابردن کیفیت زندگی لازم است که به روانشناس مراجعه کنیم. در این مقاله از بلاگ زینسی درباره روانشناسی و تاثیر آن بر زندگی صحبت کردیم. اگر در این باره پرسش یا ابهامی دارید برای ما کامنت بگذارید. همچنین اگر از اپلیکیشن‌های روانشناسی و مشاوره استفاده کرده‌اید، از شنیدن تجربیات شما در این زمینه خوشحال می‌شویم.
سوالات پرتکرار:
روانشناسی چیست؟
روانشناسی شخصیت چگونه به افراد کمک می‌کند؟
شخصیت شناسی چیست؟
منابع:
سلام اپلیکیشن های رونشناسی و مشاوره رو هم قراره بررسی کنید؟
سلام امکانش هست روانشناس دارو بنویسه؟؟ یا فقط روانپزشک دارو می‌تونه بنویسه؟
سلام دوست عزیز
معمولا روانشناس ارجاع میدهد به روانپزشک. اما پیشنهاد میدهیم برای پاسخ دقیقتر با یک متخصص صحبت کنید
سلام دوست عزیز
اپلیکیشن های کمی در حوزه روانشانسی وجود دارند اما برنامه ای برای معرفی این اپ ها داریم
سلام. حوزه روانشناسی خیلی جذابه من علاقه دارم. به نظرم باید همه به این موضوع توجه کنن هیچکس نمیتونه بگه به روانشناسی نیازی نداره
روانشناسی خیلی جذابه ، من یه مشکل بزرگ داشتم، با کمک یه روانشناس خوب تونستم با اون مشکل کنار بیام و وضعیت زندگیم بهتر بشه.
کاربرد علم روانشناسی چقدر زیاااااده از خوندن مقاله تون لذت بردم چون نمیدونستم این همه شاخه داره.
من عاشق مطالب روانشناسیم ممنون که این مطالب رو هم میذارید خیلی جذابه برام
در پاسخ به رضایی
دوست عزیز ممنون که همراه زینسی هستید، سعی میکنیم مطالب این حوزه رو بیشتر کنیم.
در پاسخ به پریناز
پریناز عزیز خوشحالیم که براتون مفید واقع شده
روانشناسی کودک و رنگ هارو خیلی دوس دارم سعی میکنم راجبشون مطالب بیشتری بخونم
تست روانشناسی رفتارشناسی دیسک فوق العاددده س خیلی خوبه امتحان کنین
نرم افزار روانشناسی و مشاوره خیلی مهمه کاش در این حوزه برنامه ها پیشرفته تر بشن و قیمت هاشون کمتر. اون موقع خیلیا استفاده میکنن ازش
روانشناسی کودک با افراد بزرگتر خیلی سخته فکر کن با کسی روبرو هستی که خودش نمیتونه حرف بزنه و فقط باید از روی نشونه های رفتاری تشخیص بدی
در پاسخ به الهه پناه جو
بله کاملا درسته روانشناسی کودک خیلی متفاوته. کاملا با نظرتون موافقم
حوزه روانشناسی همیشه برام جذاب بوده و هست . همیشه پیگیرش هستم و مطالبش رو مطالعه میکنم
در پاسخ به آیلا قربانزاده
بله آیلای عزیز حوزه روانشناسی خیلی جذاب و در عین حال برای زندگی مون مفیده 🙂
به نظرم کاربرد اساسی روانشناسی ، خودشناسی هست. هر چقدر بیشتر خودمونو بشناسیم هم زندگی شخصی مون بهتر میشه و رابطه بهتری با اطرافیان خواهیم داشت.
من به موضوع روانشناسی خیلی اهمیت میدم. کل زندگی رو تحت تاثیر قرار میده واسه همین در هر بازه از زندگیم رفتن پیش روانشناس و از این به بعدم خواهم رفت.
در پاسخ به نعیمه رمضانی
چقدر خوب کاری میکنین نعیمه عزیز. مراجعه به روانشناس باید رایج بشه بین مردم. حالِ خوب و کیفیت زندگی همه مون به نوعی با علم روانشناسی گره خورده.
دنیای روانشناسی خیلی گسترده و در عین جذابه. ارزش مطالعه داره.
در پاسخ به زهرا بابایی
بله زهرای عزیز دقیقا همینطوره. دنیای روانشناسی خیلی عمیقه.
من تفاوت روانشناس و روانپزشک رو نمیدونستم ممنون از مقاله مفید و خوبتون. آموزنده بود.
در پاسخ به ریحانه عبداللهی
ریحانه عزیز ممنون از همراهی و توجه شما دوست عزیز به مقاله های روانشناسی زینسی.
حوزه مورد علاقه من روانشناسی هست هر چی مقاله هست راجبش میخونم مقاله شما هم خوب بود ممنون. اگه میشه تعداد مقاله های این حوزه رو بیشتر کنین.
در پاسخ به سحرناز میکائیلی
بله حتما. ممنون از همراهی و توجه تون
مقاله های روانشناسی تون مفید هستن تشکر میکنم
در پاسخ به رها قادری
ممنون از همراهی و توجه شما رهای عزیز.