بررسی انواع افسردگی + 10 نوع اختلال افسردگی و معرفی نرم‌افزار روانشناسی
افسردگی یکی از اختلالات شایع روان است که انواع مختلفی دارد. انواع افسردگی در منابع علمی به شکل‌های مختلفی بیان شده است. برخی منابع این اختلال را در 5 نوع، برخی 7، و در بعضی دیگر 8 یا 9 نوع معرفی می‌کنند. ما در این مقاله به یک دسته‌بندی جامع‌تری از افسردگی می‌پردازیم که در آن 10 نوع اختلال بررسی می‌شود. سپس علائم افسردگی هر دسته را بررسی می‌کنیم. درباره راه‌های درمان افسردگی می‌توان گفت که این موضوع، خیلی به شرایط بیمار و سطح درگیری او بستگی دارد. بااین‌وجود، به استناد مقالات علمی سعی می‌کنیم راه‌حل‌های رایج درمان آن را هم بیان کنیم. با ما همراه باشید.
افسردگی چیست؟
گفتیم که در علم روانشناسی، افسردگی به عنوان متداول‌ترین اختلال روانی شناخته می‌شود. اثر این اختلال خلقی بر فرد به حدی است که علاقه خود را به زندگی از دست می‌دهد. همچنین، خمودگی، بی‌حسی و کرختی او به گونه‌ای است که از عهده کارهای عادی روزانه‌اش هم برنمی‌آید. اگر این حالت‌ها بیش از دوهفته طول بکشد، متخصصان می‌گویند فرد افسرده شده است.
بیش از 280 میلیون انسان در سراسر جهان درگیر افسردگی هستند. نتایج مطالعات اخیر حاکی از این است که به علت پاندمی کرونا، بر تعداد افراد مبتلا به این اختلال روزبه‌روز افزوده می‌شود. همچنین این مطالعات نشان می‌دهد که برخی از کودکان مستعد این بیماری هستند. حدود 3.3 درصد از نوجوانان 13 الی 18 ساله هم افسردگی را تجربه می‌کنند. اما به‌طور متوسط این اختلال از سن 32 سالگی در افراد شروع می‌شود. تشخیص انواع افسردگی از روی نشانه‌های بیمار به عهده متخصص است.
علائم کلی افسردگی
هر فردی در زندگی خود بنا به شرایط، احساسات خوب و بد زیادی را تجربه می‌کند. تجربه برخی از احساسات باعث بالا رفتن انرژی، تمرکز، تلاش و اراده فرد می‌شود. نقطه مقابل آن احساساتی هستند که فرد را در عمیق‌ترین نقطه دره روانی‌اش می‌اندازد. احساساتی مانند غم، اندوه، استرس، اضطراب، حس بی‌ارزشی و… که به احساسات آبی مشهورند، از این دست هستند. به‌طور کلی افراد افسرده در انواع مختلف افسردگی علائم زیر را بروز میدهند.
- تجربه روزانه خلق افسرده یعنی تداوم در احساس غم، تحریک‌پذیری، پوچی، از دست دادن حس لذت و علاقه برای انجام فعالیت‌ها
- تمرکز ضعیف
- تداوم در تجربه احساس گناه، کم‌ارزشی و ناامیدی نسبت به آینده در او
- افکار مرگ و خودکشی
- تداوم در احساس خشم و عصبانیت
- اختلال در خواب، اشتها
- تداوم در احساس خستگی و پایین بودن انرژی
- احساس بی‌قراری، آشفتگی، بی‌حسی و سستی از نظر جسمی و ذهنی
- در برخی فرهنگ‌ها تجربه مداوم علائم فیزیکی مانند درد، خستگی و ضعف
- اختلال شدید در عملکرد شخصی، خانوادگی، اجتماعی، آموزشی، شغلی و…
افسردگی علت اصلی خودکشی در دنیا شناخته می‌شود. بنابراین، اگر در خود یا اطرافیان‌تان بیش از 5 مورد از علائم افسردگی را مشاهده کردید، حتما باید از روانشناس کمک بگیرید. متخصصان با بررسی علائم انواع افسردگی به شما کمک می‌کنند تا زودتر سلامت روانی خود را بدست آورید. چنانچه برای گرفتن خدمات حضوری مشکل دارید؛ به کمک اپلیکیشن‌های مشاوره و روانشناسی در پلتفرم زینسی میتوانید با بهترین روانشناسان و روانپزشکان ایرانی، در هر جای جهان ارتباط بگیرید. در اصل این نرم‌افزارها به شما کمک می‌کند تا روانشناس مناسب خود را بیابید. سپس در هر مکان که احساس امنیت بیشتری دارید با او صحبت کنید.
انواع افسردگی و درمان آن ها همچنین بررسی علائم و نشانه‌ها
انواع مختلف افسردگی تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی، محیطی، تغذیه‌ای و روانی است. مناطق مختلفی در مغز وجود دارد که مسئول تنظیم خُلق هستند. اختلال در عملکرد بین انتقال‌دهنده‌های عصبی در این مناطق ممکن است منجر به افسردگی شود. در ادامه قصد داریم به معرفی انواع افسردگی بپردازیم.
افسردگی شدید یا Major Depression
این نوع از افسردگی به افسردگی بالینی، افسردگی تک‌قطبی و اختلال افسردگی اساسی هم شناخته می‌شود. علائم افسردگی شدید ممکن است در اثر سوء مصرف مواد/الکل، شرایط پزشکی مزمن، رویدادهای آسیب‌زای زندگی مثل مرگ، طلاق و… بروز کند. مصرف برخی داروها، مشکلات خواب، دردهای غیرقابل توضیح، کاهش میل جنسی، افکار مرگ و خودکشی نیز می‌تواند به افسردگی بالینی منجر شود. سایر علائم این اختلال به قرار زیر است:
- فرد بدخلق می‌شود.
- میلش را به فعالیت‌هایی که در گذشته از آن لذت میبرد را از دست می‌دهد.
- خستگی، بی‌قراری، تغییر در اشتها، اختلال خواب، کاهش یا افزایش وزن را تجربه می‌کند.
- مدام به خودکشی فکر می‌کند.
- احساس ناامیدی، گناه، نفرت از خود، خشم و درماندگی را مدام تجربه می‌کند.
اختلال سازگاری یا Adjustment Disorder
این نوع از افسردگی به افسردگی برون‌زا، واکنشی یا موقعیتی هم شناخته می‌شود. علائم اختلال سازگاری ممکن است در اثر یک تجربه آسیب‌زا یا استرس‌زا بروز کند. علائم این اختلال به شرح زیر است:
- تداوم در تجربه احساس غمگینی و انزواطلبی
- بروز بدخلقی، گریه مکرر، خستگی و اضطراب
- تجربه دردهای فیزیکی مانند: معده درد و سردرد، تپش قلب
- تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن
- بی‌احتیاطی غیرمعمول و انجام اعمال مخرب
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
اختلال افسردگی مداوم یا Persistent Depressive Disorder
این بیماری به اختلال کج‌خلقی یا Dysthymia نیز مشهور است. اختلال افسردگی مداوم ممکن است در اثر سابقه خانوادگی، عدم تعادل مغز، ضربه یا آسیب مغزی بروز کند. سایر علل ایجاد آن می‌تواند به جنسیت –در زنان شایع‌تر است-، اختلالات روانی همراه مانند اضطراب یا اعتیاد مربوط باشد. نشانه‌های این افسردگی به قرار زیر است:
- تجربه خلق افسرده در اکثر روزها به مدت حداقل دو سال
- کم‌اشتهایی یا پرخوری
- بی‌خوابی یا پرخوابی
- خستگی و اعتمادبه‌نفس پایین
- تمرکز ضعیف، احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی، مشکل در تصمیم‌گیری
افسردگی روانی یا psychotic Depression
این اختلال به روان‌پریشی افسردگی هم معروف است. افسردگی روانی ممکن است در اثر ژنتیک، استرس، مصرف مواد مخدر، کمبود خواب بروز کند. بیماری‌های مغزی مانند پارکینسون، هانتینگتون، برخی اختلالات کروموزومی، تومورهای مغزی، زوال عقل، صرع و سکته مغزی در آن نقش دارند. برخی مطالعات نیز شواهدی مبنی بر تاثیر HIV و سیفلیس را بر این بیماری تایید کرده‌اند. علائم اختلال افسردگی سایکوتیک به شرح زیر است:
- هذیان، توهم، مشکل در تمرکز
- خلق‌وخوی ضعیف، اضطراب، بدگمانی و گوشه‌گیری
- تغییر در عادات خواب و اختلال در عملکرد
- انجام اعمال غیر عادی یا خودکشی
- اختلال در عملکرد
اختلال دوقطبی یا Bipolar Disorder
پنجمین نوع از انواع افسردگی به اختلال دوقطبی اختصاص دارد. این بیماری به افسردگی شیدایی هم معروف است. اختلال دو قطبی ممکن است در اثر ژنتیک، حوادث آسیب‌زا و عدم تعادل شیمیایی مغز بروز کند. فرد مبتلا به این افسردگی در دو سطح شیدایی و افسردگی در رفت‌وآمد است. علائم کلی آن به شرح زیر است:
- تغییرات خلقی شدید، حرکت‌های سریع از فراز –شیدایی- به فرود –افسردگی
- بروز رفتار انفجاری، تحریک‌پذیری و تغییر در خواب
- بروز علائم شیدایی: انرژی بالا، هیجان، شادی، قضاوت ضعیف، رفتار بی‌پروا، افکار مسابقه‌ای و احساس شکست‌ناپذیری
- بروز علائم افسردگی: غمگینی، ناامیدی، عصبانیت، افکار خودکشی
نکته: آمار خودکشی در این بیماران بسیار بالا است.
افسردگی مالیخولیک یا Melancholic Depression
در معرفی نشانه انواع افسردگی به افسردگی مالیخولیک رسیدیم. این افسردگی به نام‌های افسردگی با ویژگی‌ها مالیخولیایی و زیرگروهی از DSM-lV در دسته افسردگی‌های بالینی شناخته می‌شود. افسردگی مالیخولیک شایع‌ترین نوع افسردگی بالینی است که می‌تواند در اثر ژنتیک و عدم تعادل شیمیایی بروز کند. علائم این اختلال به شرح زیر است:
- بدخلقی، احساس بی‌معنایی، پوچی، بی‌حسی و ناتوانی در یافتن معنای زندگی
- تغییر اشتها، کاهش یا افزایش وزن شدید، بیدار شدن در صبح زود
- احساس گناه مفرط، خستگیف دشواری در شروع کار، مشکل در انجام وظایف
- کندی شناختی، کندی جسمانی، تمرکز ضعیف، بی‌قراری فیزیکی، ناتوانی در احساس لذت و پرخوابی
افسردگی غیرمعمول یا Atypical Depression
این اختلال به افسردگی با ویژگی‌های غیرمعمول هم معروف است. افسردگی غیرمعمول ممکن است در اثر ژنتیک، عدم تعادل شیمیایی در مغز، رویدادهای استرس‌زا/آسیب‌زا در زندگی بروز کند. همچنین سوءمصرف مواد مخدر و انزوا در ابتلا به آن نقش دارد. علائم این بیماری به شرح زیر است:
- خلق‌وخوی ضعیف و واکنشی نسبت به شرایط و موقعیت‌های محیطی
- افزایش حساسیت به طرد شدن
- مشکل در برقراری روابط اجتماعی
- بی‌خوابی و پرخوابی، پرخوری و افزایش وزن، خستگی و ضعف
اختلال عاطفی فصلی یا Seasonal Affective Disorder
این اختلال به اختصار SAD گفته می‌شود و به اختلال افسردگی زمستانی هم معروف است. معمولا در اثر کاهش ویتامین D در فرد بروز می‌کند. منشا کاهش این ویتامین در بدن را کم قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌دانند. علائم SAD به شرح زیر است:
- بدخلقی در ماه‌های زمستان و پایان یافتن آن در بهار
- اضطراب، افزایش تحریک‌پذیری، خستگی و افزایش وزن
اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی Premenstrual Dysphoric Disorder
این اختلال به PMS و PMDD هم معروف هستند. سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی در مغز است که خلق‌وخو، توجه، خواب و درد را کنترل می‌کند. سطوح پایین این انتقال‌دهنده ممکن است باعث بروز PMDD در بانوان شود. علائم این اختلال به شرح زیر است:
- افسردگی در نیمه دوم سیکل قاعدگی
- از دست دادن علاقه به روابط و فعالیت‌های روزانه
- مشکل در تمرکز، خستگی، غم و اندوه، احساس ناامیدی و افکار خودکشی
- اضطراب، احساس از دست دادن کنترل بر اوضاع و نوسانات خلقی
- میل به غذا، پرخوری
- حملات پانیک، تحریک‌پذیری، عصبانیت و نفخ
- حساس‌شدن سینه‌ها، سردرد، درد مفاصل یا عضلات و مشکل خواب
افسردگی پس از زایمان یا Postpartum Depression
این افسردگی در منابع علمی به نام Intense Baby blues هم معروف است. این اختلال ممکن است در اثر تغییرات فیزیکی و هورمونی مادر بعد از زایمان ایجاد شود. مسئولیت جدیدِ داشتن فرزند نیز در افسردگی پس از زایمان نقش دارد. ازاین‌روی بروز این اختلال در مردانی که به تازگی پدر شدند هم شایع است. علائم Baby Blues به شرح زیر است:
- غم و اندوه شدید، خستگی، احساس ناامیدی و تنهایی
- اضطراب، ترس از رخ‌دادن اتفاق بد برای نوزاد، احساس ناتوانی در برقراری ارتباط با نوزاد و افکار خودکشی
سایر عناوین افسردگی که در منابع غیرآکادمیک می‌شنویم، معمولا در این 10 دسته قرار می‌گیرند. مثلا عناوین انواع افسردگی کودکان یا انواع افسردگی در نوجوانان خیلی مورد پرسش قرار می‌گیرند. در ادامه به این دو موضوع می‌پردازیم.
انواع افسردگی کودکان و انواع افسردگی در نوجوانان
کودکان و نوجوان در بازه سنی 6 تا 18 سال ممکن است در معرض افسردگی قرار گیرند. انواع افسردگی در کودکان و انواع افسردگی در نوجوانان معمولا به اشکال زیر بروز می‌کند:
- اختلال سازگاری
- اختلال کج‌خلقی
- اختلال دوقطبی
- افسردگی شدید
درمان انواع افسردگی
در ادامه مبحث انواع افسردگی و درمان آن ها به مباحث درمانی رسیدیم. درمان انواع افسردگی به شدت و نوع افسردگی وابسته است. برخی از بیماران به قرص‌های افسردگی واکنش خوب نشان میدهند اما بدن بعضی دیگر نسبت به درمان دارویی مقاومت می‌کند. برای این بیماران معمولا از روش‌های قدیمی مانند شوک الکتریکی یا روش‌های جدیدی مانند نوروفیدبک استفاده می‌کنند.
انواع قرص افسردگی
روانشناسان توصیه می‌کنند که برای تشخیص و تجویز دارو برای افسردگی حتما به افراد متخصص مراجعه کنید. اگر شدت بیماری فرد متوسط به بالا باشد بنا به تشخیص روانپزشک دارو تجویز می‌شود. برخی از انواع قرص افسردگی شامل موارد زیر است:
- فلوکسیتین
- سرترالین
- ترازودون
- میرتازاپین
- ایمی پرامین
نکته مهم: انواع قرص افسردگی دارای عوارض کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت هستند؛ پس از مصرف یا قطع خودسرانه آن بپرهیزید.
آنچه از مقاله انواع افسردگی آموختیم:
هر فردی در زندگی خود دوره‌های افسردگی را تجربه می‌کند. خوشبخانه این بیماری سال‌هاست که قابل درمان است. اما برخی از مردم بخاطر قضاوت‌های اجتماعی از گرفتن درمان سرباز می‌زنند. افسردگی ممکن است به شکل‌های مختلفی در فرد بروز کند. انواع افسردگی و علائم آن را جدی بگیرید. این بیماری را عامل اصلی خودکشی در افراد می‌دانند. پس اگر 5 علامت از علائم افسردگی را در خود یا اطرافیان‌تان مشاهده می‌کنید، سریعا به متخصص مراجعه نمایید. در این مقاله از بلاگ زینسی به معرفی انواع مختلف افسردگی پرداختیم. اگر درباره این موضوع پرسش یا ابهامی دارید برای ما کامنت بگذارید. چنانچه تجربه استفاده از اپلیکیشن‌های روانشناسی و مشاوره را دارید، مشتاق شنیدن نظرات شما عزیزان هستیم.
سوالات پرتکرار:
افسردگی چیست؟
علائم افسردگی خیلی بهم شبیه هستند، چگونه تشخیص دهیم که به کدام نوع مبتلا شده‌ایم؟
بالاترین آمار خودکشی در کدام نوع از افسردگی دیده می‌شود؟
منابع:
از انواع افسردگی که گفتید فصلی هست، فقط در زمستان رخ میده؟؟ نیمه اول سال نمیتونه ایجاد شه؟
از انواع افسردگی ، اختلال دو قطبی رو گفتین، قابل درمانه؟ به مصرف دارو نیاز داره؟
سلام دوست عزیز
پیشنهاد میدهیم حتما با یک روانشناس یا متخصص صحبت کنید تا راهنمایی دقیقتری کنند
سلام دوست عزیز
سوالتون خیلی کلی هست. بستگی به روحیات افراد داره. اما شیوعش در یک فصل خاص بیشتر است اما برای همه ثابت نیست.
فکر میکنم رایج ترین انواع افسردگی ، افسردگی پس از زایمان برای خانم ها باشه.
چقدر انواع افسردگی عجیب و متنوعه من فکر میکنم فقط یه نوع افسردگی داریم. ممنون از مقاله تون
انواع افسردگی اختلال فصلی عجیب ترینه … با تغییر فصل آدم چطوری میتونه افسردگی بگیره اخههههه ??
برای افسردگی باید دارو مصرف بشه؟؟ راه دیگه وجود نداره؟؟؟؟؟
سلام دوست عزیز
پیشنهاد زینسی مشاوره حضوری با روانشناس و یا روانپزشک هست. شما میتوانید از دسته بندی ویزیت آنلاین اپ هایی که این خدمت را میدهند انتخاب کنید
افسردگی خیلی سخته درمانش هم فقط قرصه که اونم خودش خواب آوره ….
احساس بی‌قراری، آشفتگی، بی‌حسی و سستی از نظر جسمی و ذهنی مهم ترین علائم افسردگیه. انواع افسردگی رو نمیدونستم ممنون از راهنماییتون. متاسفانه یه مدتیه درگیرش هستم …
در پاسخ به ابراهیم
متاسفم که درگیر این اختلال روانی شدین با مراجعه به روانشناس و بررسی انواع افسردگی هرچه سریعتر میتونید این مشکل رو دور کنید و به زندگی روزمره تون برگردید.
از انواع افسردگی فکر میکنم مالیخولیک سختترین باشه یکی از نزدیکانم دچار شده واقعا خیلی بده شرایطش از خودش بدش میاد هدف نداره
در پاسخ به سمیه
هر نوع اختلال افسردگی به جای خودش سخته سمیه عزیز. تقریبا تاثیر همه شون تو زندگی یکسانه. امیدواریم این اختلال در جامعه کمتر بشه.
تشکر انواع افسردگی رو خوب و دقیق بررسی کردید. مرسی از اطلاع رسانی تون.
در پاسخ به فرید
ممنون از همراهی و توجه شما فرید عزیز. خوشحالیم که بررسی انواع افسردگی براتون مفید واقع شده.
انواع افسردگی یه بحث تخصصی تر شد. شما هم شنیدین میگن افسردگی عامل اصلی خودکشی در جهان شناخته شده؟ واقعا درسته؟
در پاسخ به مهسا فهیم
بله دوست عزیز متاسفانه هنوز هم افسردگی مهمترین عامل خودکشی شناخته میشه.
ممنون از بررسی انواع افسردگی. خیلی حس بدیه افسردگی آدم رو ته چاه میبره.
در پاسخ به غزاله
بله متاسفانه تجربه تلخیه. امیدواریم هیچوقت افسردگی رو تجربه نکنین دوست عزیز.
من از انواع افسردگی اختلال سازگاری دارم م… همش کارم گریه س دارو هم اثر نمیکنه.
در پاسخ به ناهید
ناهید عزیز حتما که مراحله درمان هستین و خیلی زود هم از این وضعیت نجات پیدا میکنین. کافیه فقط اراده کنین و تحت نظر پزشک متخصص پیش ببرید. امیدواریم کامنت بعدی تون مبنی بر این باشه که حالتون عالی شده 🙂
مقاله تون خیلی مفید بود. من جدیدا تمرکزم خیلی ضعیف شده به نظرتون افسردگی دارم؟ باید به فکرش باشم؟
در پاسخ به حمید
حمید عزیز ممکنه تمرکز ضعیف صرفا نشونه افسردگی نباشه ولی بهتره حتما به علت ش رسیدگی کنین تا بعدها مشکلی براتون ایجاد نکنه.